18/11/2021
Lẹo mắt hay chắp mắt là một trong những bệnh lý viêm nhiễm ở mi mắt hay gặp cả người lớn và trẻ nhỏ. Bệnh có thể xảy ra ở mi trên, mi dưới, một mắt hoặc cả hai mắt. Biểu hiện là những ổ sưng đột ngột khu trú ở vùng mi mắt, có thể kèm sưng tấy lan tỏa mi gây đau nhức, cộm, vướng hoặc sụp mi nhẹ trong giai đoạn viêm cấp.
Nguyên nhân của chắp là do tắc nghẽn tuyến chế nhầy meibomius không nhiễm trùng, trong khi lẹo thường là do nhiễm trùng các tuyến chế tiết nước mắt phụ .Theo thời gian chắp khu trú lại thành nốt sờ ấn thấy cứng, hoặc chỉ quan sát thấy khi ngủ hoặc khi lật kết mạc mi, trong khi lẹo vẫn đau và tổ chức hóa mủ bên trong. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng, bệnh có thể tự khỏi. Điều trị chủ yếu là chườm ấm và tra thuốc chống viêm, kháng sinh tích cực trong những ngày đầu, phối hợp thêm uống kháng sinh và thuốc chống viêm khi viêm tấy lan tỏa bởi ổ lẹo to. Trong trường hợp chắp, lẹo không tự tiêu thì tiến hành chích, nạo lấy hết chất nhân.
BỆNH CHẮP
Chắp mắt là do tắc nghẽn tuyến chế nhày của mi mắt ( tuyến meibomius), biểu hiện như một khối tròn nhỏ, sưng đỏ. Vị trí thường ở xa bờ tự do của mi hơn so với lẹo. Chắp nằm ở trong đĩa sụn và thường ở mặt trong của mi mắt, khi lật mi, bác sĩ có thể nhìn thấy được chắp, thậm chí là nhìn thấy đầu mủ trắng của chắp. Nhiều trường hợp đa chắp, tức là có rất nhiều đầu chắp trên một mi hay cả hai mi, thậm chí ở cả hai mắt
Triệu chứng của chắp mắt
Khi bị chắp, người bệnh thường gặp các triệu chứng như: sưng mắt, đau, đỏ mắt, khó chịu ở bề mặt kết mạc của mi mắt. Sau vài ngày, chắp xẹp xuống chỉ còn khối tròn không đau, lớn dần trên mi mắt thành một khối màu đỏ trên mi mắt hoặc xám dưới kết mạc mi.
LẸO
Lẹo là một ổ sưng tấy cấp tính, cục bộ của mí mắt có thể là bên ngoài hoặc bên trong và thường là nhiễm khuẩn sinh mủ (thường là staphylococcal) hoặc áp xe. Hầu hết lẹo là tổn thương bên ngoài và là kết quả của tắc nghẽn hay nhiễm trùng nang lông và các tuyến liền kề của Zeis hoặc Moll. Sự tắc nghẽn nang có thể liên quan đến viêm bờ mi. Lẹo bên trong, rất hiếm gặp, là hậu quả của nhiễm trùng tuyến meibomius. Đôi khi viêm mô tế bào đi kèm với lẹo.
Triệu chứng của lẹo mắt
Khi lẹo mới mọc, mi mắt của người bệnh sẽ hơi sưng, đỏ, kèm theo ngứa và đau. Tiếp đó, chỗ đau nổi lên một khối rắn to như hạt gạo, kèm theo bệnh nhân chảy nước mắt, sợ ánh sáng, cảm giác như có dị vật ở mắt. Lẹo thường mọc ở ngay bờ mi, dính chặt vào da mi. Sau khoảng 3-4 ngày, lẹo sẽ mưng mủ và vỡ. Lẹo có đặc điểm là rất hay tái phát, có thể bị ở một hoặc hai mi mắt, có khi sưng to cả mi gây sụp mi.
Các dạng lẹo
- Lẹo trong do nhiễm trùng tuyến nhày của mi mắt: nằm ở mặt trong của mi mắt, bên trong đĩa sụn. Khi lật mi, bác sĩ có thể nhìn thấy được lẹo. Trong một số trường hợp còn có thể thấy đầu mủ trắng của lẹo.
- Lẹo ngoài do nhiễm trùn nang lông mi: Lẹo ngoài là một nốt đỏ, đau ở bờ mi với kích thước và độ rắn giống như hạt đậu.
- Đa lẹo: có rất nhiều đầu lẹo trên một mi hay cả hai mi, thậm chí ở cả hai
NGUYÊN NHÂN GÂY RA CHẮP VÀ LẸO
Lẹo mắt thường do tụ cầu khuẩn hoặc vi khuẩn xâm nhập vào tuyến chân lông mi gây viêm nhiễm cấp tính. Chắp xuất hiện do có sự tắc nghẽn ống tuyến nhờn của mi mắt. Nhiều khi từ lẹo có thể chuyển thành chắp (xảy ra trong trường hợp lẹo trong thoát lưu hoặc không điều trị khỏi hẳn, gây chèn ép các tuyến)
PHÒNG NGỪA CHẮP, LẸO
- Mọi người không nên đưa tay dụi, chà mắt vì điều này có thể gây kích ứng mắt và nhiễm khuẩn lây lan.
- Cần có các biện pháp bảo vệ mắt khỏi khói bụi và ô nhiễm môi trường bằng cách: đeo kính bảo vệ mắt khi ra đường, khi dọn dẹp nhà cửa hay lao động. Tránh đến những nơi ô nhiễm không khí nặng nề.
- Phụ nữ hay trang điểm, cần tẩy trang vùng mắt sạch sẽ hàng ngày, thay mascara ít nhất mỗi 6 tháng/ lần bởi vì vi khuẩn có thể phát triển khi mắt được trang điểm. Khăn rửa mặt, đồ trang điểm mắt cần được dùng riêng rẽ để giữ vệ sinh.
- Người bệnh tuyệt đối không chữa chắp, lẹo bằng cách tự ý nặn mủ, tra thuốc không theo chỉ định vì dễ làm cho tổn thương lan rộng hoặc tái phát, hoặc để lại sẹo xấu gây quặp mi.
- Đối với trẻ nhỏ cần được vệ sinh tay chân sạch sẽ bằng xà phòng, tránh để trẻ rụi mắt, tra dung dịch nước muối sinh lý vệ sinh mắt khi viêm nhiễm vùng mi, hạn chế ăn, uống đồ ngọt nhiều.
- Đi khám sớm bác sĩ chuyên khoa mắt khi có biểu hiện viêm nhiễm tại vùng mắt để được điều trị đúng cách
ĐIỀU TRỊ CHẮP, LẸO
Điều trị chắp lẹo cần dùng kháng sinh kết hợp chống viêm tra mắt kết hợp bôi mi vùng chắp lẹo, tích cực trong những ngày đầu kết hợp chườm ấm mi có thể giúp giảm đau và tăng khả năng thấm thuốc tại chỗ giúp tiêu chắp. Vơi những trường hợp ổ chắp lẹo to gây sưng đỏ mi nhiều hoặc lẹo dai dẳng có thể uống thêm thuốc kháng sinh và giảm viêm corticoid toàn thân để tiêu mủ ở thời kỳ đầu. Trường hợp ổ chắp hoặc lẹo không tiêu thì bác sĩ sẽ có chỉ định chích chắp, lẹo để loại bỏ thật sạch các chất nhầy, mủ để tránh tái phát nhiều lần.
Điều Trị chắp, lẹo tại Bệnh viện Nhi Trung ương
Hiện tại Khoa mắt Bệnh viện Nhi Trung ương với bệnh lý chắp, lẹo mắt ở trẻ nhỏ chúng tôi ngoài phương pháp chích chắp lẹo thông thường là gây tê tại chỗ thì đã tiến hành triển khai phương pháp chích chắp – lẹo dưới gây mê tại phòng mổ từ tháng 8 năm 2020.
Tới nay đã điều trị trên 100 ca và đạt được kết quả rất tốt, đáp ứng được nhu cầu của cha mẹ khi cho các con đến khám và điều trị do: Được thăm khám và tư vấn tận tình bởi bác sĩ có chuyên môn cao; Giảm được tần xuất tái phát của chắp, lẹo; Phương pháp thực hiện không gây đau và sang chấn tâm lý cho trẻ.
KHOA MẮT – BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG
Tòa nhà B, 18/879 đường La Thành, phường Láng Thượng, quận Đống Đa, Hà Nội
Hotline tư vấn và CSKH: 0246.273.8512 – 0817.126.456
Email: k.mat@nch.gov.vn
ThS. BS Lưu Thị Quỳnh Anh – Phó Khoa Mắt
Trà My – Phòng Truyền thông & CSKH
